2022_GR_00062 - Werkingsgebied woonmaatschappij - onderlinge stemverhouding lokale besturen - Goedkeuring

Tegen 1 januari 2023 moeten de sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren één woonactor vormen met maar één speler per gemeente: de woonmaatschappij. De Vlaamse overheid wenst met de vorming van de woonmaatschappij de dienstverlening te verhogen, de complementaire werking van het sociaal verhuurkantoor en de sociale huisvestingmaatschappij te verenigen, de transparantie te verhogen en de regierol van het lokaal bestuur te doen primeren en de lokale betrokkenheid en zeggenschap te waarborgen.

De burgemeesters ontvingen op 23 oktober 2020 en 18 maart 2021 een brief van de Vlaamse minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed met de oproep om het afbakeningsproces van de nieuwe woonmaatschappij op te starten en om een voorstel van werkingsgebied voor de woonmaatschappijen in te dienen tegen 31 oktober 2021.

De gemeenteraad van Arendonk besloot op 11 oktober 2021 aan te sluiten bij een werkingsgebied van de toekomstige woonmaatschappij samen met volgende gemeenten: Hoogstraten, Merksplas, Ravels en Rijkevorsel. Dit voorstel van werkingsgebied werd overgemaakt aan woonmaatschappij@vmsw.be per email van 15 oktober 2021.

Het college van burgemeester en schepenen ontving op 15 februari 2022 een brief de Vlaamse minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed. De brief meldt het besluit van de Vlaamse Regering van 4 februari 2022 dat de gemeenten Arendonk, Hoogstraten, Merksplas, Ravels en Rijkevorsel het werkingsgebied Kempen-Noord van de woonmaatschappij vormen. De brief stelt tevens de vraag om een advies van de gemeenteraad omtrent de stemverhouding van de lokale besturen die deel uitmaken van het werkingsgebied van de woonmaatschappij tegen 13 mei 2022.

In de brief van de Bouwmaatschappij De Noorderkempen van 21 februari 2022, geeft ze aan dat 'Bouwmaatschappij de Noorderkempen cvba' zal omgevormd worden tot 'Woonmaatschappij de Noorderkempen BV' en actief zal blijven in de gemeenten Hoogstraten, Rijkevorsel, Ravels, Arendonk en Merksplas. De privé-aandeelhouders (0,19%) zullen gevraagd worden om hun aandelen opnieuw aan de cvba aan te bieden tegen nominale waarde. De gemeente Beerse zal echter aansluiten bij het werkingsgebied van de maatschappij die zal gevormd worden door de Ark en de Molse Maatschappij voor Huisvesting.

De regelgeving schrijft voor dat de lokale besturen die samen het werkingsgebied vormen over minimaal 50 % +1 van de stemrechten beschikken. De overige stemrechten (= max. 50% - 1) worden verdeeld over de publieke (Vlaams gewest, provincie) en private aandeelhouders.

De gemeenten en OCMW's van het werkingsgebied hebben thans allemaal evenveel aandelen. Het voorstel van de Bouwmaatschappij De Noorderkempen is om in de toekomst ook een gelijke stemverhouding tussen de deelnemende lokale besturen te kunnen aanhouden. Zodat in de toekomst de huidige solidariteit en gelijkheid tussen de gemeenten van De Noorderkempen en dus ook de evenredigheid in aandelen kan behouden blijven, los van het aantal woningen, inwoners of andere.

Onder de betrokken lokale besturen en de woonactor is er consensus om elk deelnemend lokaal bestuur evenwaardig te houden in de stemverhouding en voorbij te gaan aan de onderlinge verhouding van het aantal huishoudens of sociale huurwoningen

Artikel 72 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 20 december 2021 houdende de wijziging van diverse besluiten over wonen, bepaalt dat de stemverhouding van de gemeenten en OCMW's uit het werkingsgebied van de woonmaatschappij wordt vastgesteld door de Vlaamse Regering op basis van de volgende criteria:
1° de verhouding tussen het aantal sociale huurwoningen per gemeente;
2° de verhouding tussen het aantal huishoudens per gemeente.
In voorkomend geval kan de Vlaamse Regering bij de vastlegging van de stemverhouding ook rekening houden met andere criteria die vermeld zijn in een advies van de gemeenteraad van een of meerdere gemeenten uit het werkingsgebied.

De criteria 1° en 2° uit het uitvoeringsbesluit van 20 december 2021 geven de volgende stemverhouding in het werkingsgebied Kempen-Noord:

De bisnota aan de Vlaamse Regering bij het Besluit van 20 december 2021 stelt (blz. 23) dat de vaststelling van de verhouding in de stemrechten tussen gemeenten en OCMW’s uit het werkingsgebied "moet worden gemotiveerd op basis van de verhouding tussen het aantal sociale huurwoningen per gemeente en de verhouding tussen het aantal huishoudens per gemeente. Daarnaast kan ook rekening gehouden worden met de criteria die opgenomen zijn in een eventueel advies van de gemeenteraden..."

Voor de gemeenten Arendonk, Ravels en Rijkevorsel ligt de huidige en de vooropgestelde gelijke stemverhouding van 20% per gemeente quasi de lijn met de objectieve criteria uit het besluit van 20 december 2021. Voor de gemeenten Hoogstraten en Merksplas wijkt dit in gelijke verhouding enigszins af (in plus en min) van de objectieve criteria, doch er wordt door alle betrokken gemeenten een groter belang gehecht aan de solidariteit en gelijkheid tussen de gemeenten van het werkingsgebied en dus ook aan het behoud van de evenredigheid van de stemverhouding.

De Bouwmaatschappij De Noorderkempen informeerde bij de VMSW hoe, in overeenstemming met wettelijk kader, een gelijke stemverhouding onder de lokale besturen kan worden bereikt. Het antwoord werd per email van 1 april 2022 bezorgd  aan de lokale besturen. Per email van 6 april 2022 bezorgde de Bouwmaatschappij De Noorderkempen een voorstel van verdeling van de stemverhouding op basis van 3 criteria, elk met hun eigen gewicht. 

Per email van 13 april 2022 vroeg de gemeente Rijkevorsel om het standpunt van de betrokken colleges omtrent de onderlinge stemverhouding, meer bepaalt het voorstel van Bouwmaatschappij De Noorderkempen wordt gevolgd (3 criteria, gewicht 5-5-90%) of een stemverhouding die beide voorgeschreven criteria (# huishoudens, # soc. woningen) respecteert. Op 21 april 2022 besloot het college van burgemeester en schepenen principieel akkoord te gaan met het voorstel van de Bouwmaatschappij De Noorderkempen van 6 april 2022.

• Het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur, in het bijzonder artikel 40 e.v.;
• de Vlaamse Codex Wonen van 2021, zoals gewijzigd, in het bijzonder artikel 4.36 en artikel 4.39/2, §2;
• Het decreet houdende wijzigingen van diverse decreten met betrekking tot wonen, zoals bekrachtigd en afgekondigd door de Vlaamse Regering op 9 juli 2021 (B.S. 10 september 2021), waarbij een regelgevend kader met betrekking tot de woonmaatschappijen wordt gecreëerd;
• het Besluit van de Vlaamse Regering van 20 december 2021 houdende de wijziging van diverse besluiten over wonen, in het bijzonder artikel 72 m.b.t. de vaststelling stemverhouding;